De kans is groot dat Angela Merkel bondskanselier van Duitsland blijft. Toch neemt de nervositeit in de kringen rond ‘Mutti’ toe, in de aanloop naar de verkiezingen van komende zondag. Wat als haar coalitiegenoot FDP, net als in Beieren, opnieuw onder de kiesdrempel eindigt? Moet Merkel dan een huwelijk aangaan met de linkse SPD? En wat doet de nieuwe ‘koning van Beieren’, de zelfvoldane Horst Seehofer? Zes redenen waarom deze Bondsdagverkiezingen zeker niet saai zijn.

1. De FDP, de vaste coalitiegenoot van Merkels unie van CDU en CSU, staat op omvallen.
Zusterpartij CSU behaalde afgelopen zondag bij de verkiezingen in Beieren de absolute meerderheid, maar de champagneflessen bleven in het partijgebouw van Merkels CDU in Berlijn ongeopend. De FDP, de huidige coalitiegenoot van Merkels unie van CDU en CSU, bleef in de ‘Freistaat’ onder de kiesdrempel van 5 procent. Mooi die meerderheid voor de CSU, een flinke wind in de rug richting de landelijke verkiezingen, zei men in het Konrad Adenauer-Haus, maar het was nog veel mooier geweest als de FDP boven de streep was geëindigd. ‘Nu gaan we een nerveuze week tegemoet.’

2. De politieke situatie in het traditionele CSU-bolwerk Beieren is anders dan in de rest van Duitsland.
In Beieren tikken de klokken anders, zegt FDP-minister van Economie Philipp Rösler: ‘Landelijk komen we zondag ruim boven de 5 procent uit. Heus.’

Röslers partij hoopt dat veel CDU-kiezers hun ‘tweede stem’ uitbrengen op de FDP – Duitsers brengen twee stemmen uit: één op een kandidaat en de tweede op een partij. Maar zo’n strategische keuze komt het eindresultaat van de CDU dan weer niet ten goede.
Het kan ook dat teleurgestelde FDP-kiezers uitwijken naar de eurokritische Alternative für Deutschland. Die partij deed in Beieren niet mee. Haalt die partij de kiesdrempel, dan wordt het politieke speelveld in Duitsland nog mistiger.

Rösler heeft gelijk dat de klokken tussen Berchtesgaden en Hof anders tikken. Waar de CSU ten zuiden van de ‘Weisswurst-evenaar’ 48 procent van de stemmen kreeg, zal de combinatie van CDU en CSU naar verwachting landelijk ‘slechts’ 40 procent behalen. Angela Merkel heeft na zondag hoe dan ook een partner nodig om verder te regeren.

3. Als de FDP zondag sneuvelt, dan kan Merkel altijd verder met de SPD. Veel Duitsers zien een ‘grote coalitie’ wel zitten, blijkt uit peilingen.
Dit is niet de wens van Merkel. Ze zal veel water bij de wijn moeten doen ten faveure van de SPD. De sociaal-democratische partij is nu eenmaal vele malen groter dan de FDP. Dat leidt tot harde coalitieonderhandelingen met SPD-leider Peer Steinbrück. Aan de andere kant moet Merkel haar conservatieve ‘politieke vriend’ Horst Seehofer van het lijf houden. De Beierse CSU-leider verkeert sinds zondag in een euforie en zal van Merkel belangrijke ministersposten eisen. Bovendien wil ‘de Zonnekoning van Beieren’ tol invoeren voor buitenlandse automobilisten, iets waar Merkel tegen is. Merkel komt in zo’n grote coalitie van SPD en de unie van CDU en CSU tussen twee vuren te zitten. En dat terwijl ze, ambitieus als ze is, in haar derde (laatste?) ambtstermijn juist wil werken aan haar politieke erfenis.

4. Er is nog een alternatief: een Duitsland zonder Merkel, met een rood-rood-groene coalitie onder leiding van Steinbrück.
De kans op een verbond tussen SPD, Groenen en Die Linke is klein. De huidige SPD-leiding wil niet samenwerken met Die Linke, een partij die haar wortels heeft in de DDR. Er gaan geruchten dat SPD-voorman Sigmar Gabriel in het geheim zo’n coalitie aan het voorbereiden is. Maar dat is wellicht speculeren van Duitse media.
Het extreme partijprogramma van Die Linke biedt weinig houvast voor een bestendige rood-rood-groene coalitie. Bovendien is het de vraag of zo’n trio überhaupt een meerderheid behaalt komende zondag. De SPD zit weliswaar in de lift, maar de Groenen, geplaagd door een activistisch verleden waarin ze pedofilie wilden legaliseren, maken een glijvlucht in de peilingen.

5. Voor Duitsland, en ook voor Europa, is het beter als Merkel verder regeert.
Zelfs het invloedrijke weekblad The Economist, dat Merkel de afgelopen jaren flink bekritiseerde vanwege haar soms aarzelende en weinig doortastende eurobeleid, schrijft dat het beter is als Merkel de leider van Duitsland blijft. Het blad zette de 59-jarige politica op de cover, staande op een zuil. Achter haar zien we de Eiffeltoren, de toren van Pisa en de Big Ben inzakken. Citaat: ‘Merkel is ‘s werelds meest politiek begaafde democraat.’ En: ‘Haar instincten zijn veelbelovend: ze wil een sterkere financiële unie bouwen, meer liberaal beleid afdwingen, de interne markt voltooien, snoeien in de bijstand en regelgeving verminderen.’

6. De Duitsers brengen voor heel Europa een stem uit.
Het is eigenlijk niet terecht dat alleen de Duitsers mogen stemmen. Zij zullen zich vooral laten leiden door binnenlandse thema’s, terwijl de verkiezingen indirect alle Europeanen aangaan. Tijdens acht jaar bondskanselierschap heeft Merkel in Europa alfamannetjes als Berlusconi en Sarkozy de les gelezen – en zien vertrekken. Een wisseling van de wacht in Duitsland zou mondiale onrust teweegbrengen, terwijl het kwakkelende Europa juist gebaat is bij continuïteit.

• © AFP.