Wordt het Oktoberfest het nieuwe carnaval? Het zou zo maar kunnen. De populariteit van het van Beieren afgekeken volksfeest groeit in hetzelfde tempo waarin de populariteit van het carnavalsfeest lijkt af te nemen. Maar hoe lang gaat het Oktoberfest mee?

door Wiel Beijer

Haili, Hailo, Haila, het is weer Oktoberfest-tijd. Compleet met Dirndls met fraaie vergezichten, Burschen in stoere Lederhosen, lange tafels met houten zitbanken, sjunkelen met een literglas vol schuimend bier in de hand en dansen op tafels bij stampende hoempapa-muziek in een dampende feesttent.

Je houdt ervan of je haat het. Voor steeds meer echte feestbeesten is dit najaarsfeest inmiddels het mooiste feest van het jaar. Mooier dan de kermis of het kerstfeest, zelfs mooier dan carnaval.
Antropologe Kitty Jansen van De Domijnen in Sittard zie je straks niet in een dirndljurk op het Oktoberfest in Sittard: „Dan wandel ik in Turkije. Geef mij maar carnaval.”

Directeur Ineke Strouken van het Nederlands centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed heeft er ook al weinig mee. „Ik ben wel eens verkleed als Dirndl op zo’n Oktoberfest in Duitsland geweest, maar ik voelde mij er erg ongelukkig. Ik ben meer van carnaval met de boerenkiel”, zegt de Oirschotse.

Veel bezocht

Socioloog en carnavaloog Theo Fransen uit Venlo is ook al geen Wiesenfestganger. Volgens hem worden veel Oktoberfesten georganiseerd door verenigingen die steeds meer moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. „Ook carnavalsverenigingen. Die kijken links en rechts om zich heen, zien dat massaal bezochte Oktoberfest en denken: daar kunnen wij de kas mee spekken. Qua timing ligt het gunstig, namelijk ongeveer een maand vóór het begin van het carnavalsseizoen, maar ze vergeten daarbij dat ze een heuse concurrent voor het eigen carnavalsfeest in de wereld zetten.” Het Oktoberfest heeft natuurlijk plussen, maar volgens deze klassieke carnavalist meer minnen. „We kunnen niet blijven feesten.”

Halloween

Fransen wijst op een ander najaarsfeest in opmars: halloween. „Dat gedonder hebben we tegenwoordig ook bijna overal. Bij onze lust om ons te verkleden, is de stap naar halloween snel gezet.”

Ook Ineke Strouken ziet de opmars van halloween. „Het is een gemakkelijk feest. Je kunt je verkleden en redelijk anoniem een avontuur beleven in een café dat is veranderd in een kerkhof of een graftombe. Je zit meteen in de sfeer.”

Volgens Theo Fransen is carnaval meer het feest voor de clan, mensen die het feest in eigen plaats vieren. „Liefst zonder een overdosis carnavalstoeristen. Bij het Oktoberfest ligt het accent juist op het aantrekken van veel mensen van elders.

Vooral jongeren spreekt het aan. In sociologisch-psychologische zin is voor veel jongeren een feest pas leuk als het extreem druk is. Of dat nou een Oktoberfest is of Pinkpop. Voor hen ligt de charme in de massaliteit en dat resulteert vervolgens in een grote anonieme massa.
Dat is niet schadelijk, maar mijn ding is het niet.”

Feesten

Hij krijgt bijval van Ineke Strouken. „We willen elke maand een feest. Dat hebben we tegenwoordig nodig. Eerst zijn veel oude feesten verdwenen. Nu komen sommige van die feesten terug en komen daar nieuwe feesten bij. Je ziet bijvoorbeeld steeds meer dat mensen straat- of wijkfeesten organiseren. Dat is kleinschalig. Om elkaar beter te leren kennen. Daarnaast te leren kennen. Daarnaast is er behoefte aan grote feesten waar je met een groep in kunt duiken.”

Kitty Jansen ziet overeenkomsten met carnaval. „Het Oktoberfest heeft ingrediënten die bij ons passen: verkleden, muziek, samen feesten. Het is gewoon een verkapt carnavalsfeest. Aan de ene kant zie je dat carnaval terugloopt. En dan komt zo’n Oktoberfest of halloween en dat slaat aan bij de groep mensen die afhaakt bij carnaval”, zegt de antropologe.

Volgens Jansen is sprake van een toenemende populariteit van festivals, maar nog meer in trek is het bezoeken van evenementen met groepen mensen die elkaar kennen.

Boetezitting

Zoals de Boetegewoene Boetezitting in de Venlose Zoepkoel, de 11devande11de op het Maastrichtse Vrijthof of het Oktoberfest in Sittard. „Eigenlijk niets nieuws. Het zijn gewoon de tentfeesten die vroeger elke harmonie in elk dorp organiseerde, maar dan met hoempapa en verkleed als Dirndl of met Lederhose aan. Ik vermoed dat veel Oktoberfesten hier over een jaar of twintig weer zijn verdwenen. Net als nu de meeste tentfeesten.”

Eric Jaspers alias zanger Dieter Koblenz uit Maastricht heeft zich voor zijn Oktoberfest-tour van dit jaar een Elvis-in-Las-Vegas kostuum laten aanmeten. Zijn nieuwste meezinger Viva Oktober gaat echter niet over gokparadijs Las Vegas, maar wel degelijk over het Oktoberfest. Vandaar ook de vier charmante Dirndls in de videoclip. Jaspers verblijft deze week in München op het Oktoberfest aller Oktoberfesten. „We komen hier al jaren. Sfeer proeven en nieuwe bands bekijken. Uiteraard ga ik in een Lederhose. In originele Trachten is het veel leuker.”

De opmars van het Oktoberfest is volgens Jaspers al enkele jaren aan de gang. „Varsseveld was de eerste en is nog steeds een sterk evenement. Ook Sittard is enorm gegroeid. Sittard ligt ideaal. Uit de hele regio kun je er makkelijk komen. Een goed Oktoberfest is gerelateerd aan volkstümliche muziek en moet eigenlijk méér zijn dan alleen maar een feesttent. De hele stad moet in rep en roer zijn, zoals hier in München waar de hele bevolking feest viert. Ook in Sittard is het een echt volksfeest geworden. Ook omdat de gemeente een volksfeest van dit kaliber omarmt.”

Selectie van de Limburgse Oktoberfesten in 2015

HEERLEN, 9-12 OKTOBER, feesttent De Bongerd met o.a.Wahnsinn, look-alike Hélène Fischer, Dieter Koblenz en Legata’s Lederhosen Power.

WEERT 16-18 OKTOBER, theater en kroegen met o.a. Palemiger Spatzen en Party Kryner.

BRUNSSUM 16-18 OKTOBER, tent Vijverpark met o.a. Die Jungen Zillertaler, Zellberg Buam en Erwin vaan ’t Merretkoer.

ARCEN 23-25 OKTOBER, Festwiese naast Hertog Jan met o.a. Die Powerhosen, Woenderbaar en Zugabe.

SITTARD 23-28 OKTOBER, in vier grote paviljoens met o.a. Schürzenjäger, Dieter Koblenz, Allgäu Power, Höhner, Jürgen Drews alias der König von Mallorca, grote oktoberkermis met 65 attracties.

VENRAY 30- 31 OKTOBER, tent Noordsingel met o.a. Tiroler Teufel,Wir Sind Spitze en Tamara Könings.