De Duitse deelstaat Beieren stuurt steeds meer migranten terug naar Oostenrijk. – Foto:AFP
12 jan 2016
Premier Horst Seehofer van de machtigste deelstaat van Duitsland, Beieren, wil een migratiestop desnoods via de rechter afdwingen. En die poging heeft nog kans van slagen ook, blijkt uit een advies.
Dat bondskanselier Angela Merkel (CDU) en de Beierse premier Seehofer (CSU) radicaal tegenover elkaar staan in de vluchtelingencrisis is bekend. Maar tot nu voerde Seehofer morrend het opengrenzenbeleid van Merkel uit.
Teruggestuurd
Na ‘Keulen’ lijkt daar verandering in te komen. Toeval of niet, plotseling worden honderden migranten aan de Beierse grens tegengehouden. Wie geen geldig document heeft, of niet de intentie heeft om in Duitsland asiel aan te vragen, wordt teruggestuurd naar Oostenrijk.
Per dag worden nu zo’n tweehonderd personen teruggestuurd, zei een woordvoerder van de Oostenrijkse politie tegen persbureau AFP. Voor de jaarwisseling waren dat er nog zo’n 60 per dag.
Volgens onze columnisten…
Arend Jan Boekestijn: Hoe Angela Merkel verdeeldheid zaait in Europa
Advies oud-rechter
Na de gebeurtenissen in Keulen en in andere steden lijkt het politieke klimaat ten opzichte van de aanhoudende migrantenstroom te keren. De deelstaat Beieren, waar de meeste migranten aankomen, voelt zich bovendien gesteund door een recent advies van een vermaard oud-rechter aan het grondwettelijk hof in Duitsland waarover Der Spiegel schrijft.
Volgens deze oud-rechter, Udo Di Fabio, is er een goede kans om het migratiebeleid van de Duitse regering bij het hof met succes aan te vechten. De Duitse overheid is grondwettelijk verplicht om rekening te houden met de belangen van de deelstaten. Dit geldt in bijzondere mate voor het beschermen van de grenzen tegen ongecontroleerde immigratie.
Lees ook…
Wat kan Duitsland doen tegen onbeheersbare migratiestroom?
Soevereiniteit in gevaar
Volgens Di Fabio doet de Duitse overheid op dit vlak te weinig en brengt het de soevereiniteit van de deelstaten in gevaar. Tegelijkertijd heeft Duitsland geen wettelijke verplichting om de bescherming van alle mensen ter wereld te garanderen met een onbeperkt toegangsbewijs.
De opmerking van Merkel dat alle vluchtelingen welkom zijn rust volgens Di Fabio op geen enkele grondwettelijke basis. Hiermee bevestigt Di Fabio wat al vaker in Duitse media werd gesuggereerd: Merkels vluchtelingenbeleid is ongrondwettelijk.
Lees ook…
Regeringsleiders Duitsland en Frankrijk ondermijnen Europa
Twee opties
Als Duitsland per se vluchtelingen wil opnemen, heeft het land volgens de invloedrijke oud-rechter twee keuzes. Allereerst kan het land weer het oude, individuele recht op asiel laten gelden. Maar hierin wordt bepaald dat personen die afkomstig zijn uit veilige, derde landen geen recht meer hebben op asiel. Ook wanneer zij oorlogsvluchtelingen zijn. Dit geldt voor vrijwel iedereen die in Duitsland aankomt.
Als alternatief kan Duitsland een breder, internationaal vluchtelingenbegrip hanteren, maar het moet zich dan wel houden aan quota en capaciteitsgrenzen.
Drukmiddel
Seehofer heeft gezegd met beide varianten te kunnen leven. Dinsdag staat het advies hoog op de agenda van de kabinetsvergadering in Beieren.
Seehofer kan met het advies twee dingen doen: het als drukmiddel gebruiken tegen Merkel om haar te dwingen de migratiestroom in te perken, of daadwerkelijk naar het constitutioneel hof stappen.
Asiel in grondwet
Het advies van Di Fabio is opvallend omdat Duitsland één van de weinige landen is die ‘het recht op politiek asiel’ in de grondwet heeft laten opnemen. Dit gebeurde in 1948 als constitutionele afrekening met de nationaalsocialistische dictatuur.
Na de grote toestroom vanuit Joegoslavië werden in 1993 regelingen in de asielwet opgenomen waarmee de vluchtelingenstroom in bijzondere gevallen kan worden beperkt.