Nu bemoeit Helmut Kohl zich alweer met de verkiezingscampagne. Dan moet het wel belangrijk zijn. Een week geleden leek het nog of hij de liberale FDP een steuntje in de rug wilde geven, maar dat heeft geen succes gehad. De FDP verloor zondag bij de deelstaatverkiezingen in Beieren smartelijk en vecht nu om te overleven. Vooral door te proberen stemmen van Merkels CDU te “lenen”. Maar dat vindt Kohl niet goed.

De oud-kanselier (83) roept nu de aanhangers van CDU op om beide stemmen aan de partij te geven, onder andere in een videoboodschap. Duitsers hebben één stem voor een kandidaat in hun kiesdistrict en een tweede stem voor de partijlijst. De FDP wil nu die tweede stem van een deel van de CDU-kiezers “lenen om te overleven. De leuze die de partij daarvoor hanteert, “Nu gaat het om alles”, heeft voormalig FDP-leider en levende liberale legende Hans-Dietrich Genscher in 1980 al gebruikt, destijds met succes: de FDP kreeg ruim 10 procent.

Nu helpt Genscher – intussen ook al 86 – zijn partijgenoten op campagne en zegt: “Dit land zou een stuk armer zijn zonder liberale partij.” Maar kennelijk denken veel Duitsers dar anders over. De afgelopen jaren ging het soms zo slecht met de partij dat de afkorting FDP satirisch werd uitgelegd als “Fast Drei Prozent”. En het belangrijkste argument om er nu om te stemmen is volgens de lijsttrekker, Rainer Brüderle (68), dat de huidige coalitie dan door kan gaan. Om dat te bereiken moeten de liberalen zich verlagen tot het bedelen om stemmen bij andere partijen.

In sommige gevallen lukt dat: in Bonn is een akkoord gesloten waarbij de CDU de tweede stem aan de FDP gunt als de FDP de districtskandidaat van de CDU steunt. Dat lijkt een win-win-situatie, maar het aantal zetels in de Bondsdag wordt bepaald door de tweede stem, dus het kost de CDU zetels.

Daarom wil de CDU landelijk niets weten van een campagne om tweede-stemmen aan de FDP uit te lenen. Op de valreep valt de regeringscoalitie uiteen in twee concurrerende partijen, die elkaar niets gunnen. Blijkbaar waagt Merkel de gok dat de FDP het toch wel op eigen kracht redt. Want zelf wil ze als CDU zo groot mogelijk zijn: voor een nieuwe coalitie met de liberalen waarin de conservatieve Beierse zusterpartij CSU, na de grote winst afgelopen zondag, nog meer gewicht krijgt. Of voor een grote coalitie met de SPD, ook daarin moet het aandeel van Merkels eigen partij zo groot mogelijk zijn.